Vitamine A - Essentieel voor je gezondheid

Wat is Vitamine A?

Vitamine A is een vetoplosbare vitamine die een rol speelt bij verschillende lichaamsfuncties, waaronder het gezichtsvermogen, het immuunsysteem, de voortplanting en de gezondheid van huid en slijmvliezen. Het komt voor in twee hoofdvormen: preform vitamine A (retinol en retinylesters) uit dierlijke bronnen zoals lever en zuivel, en provitamine A (bètacaroteen) uit plantaardige bronnen zoals wortels en spinazie.

Wat is vitamine A precies?

Vitamine A is een essentiële voedingsstof die al in 1881 werd ontdekt. De eerste ontdekking was het belang voor groei en ontwikkeling, maar inmiddels weten we dat vitamine A een speelt in onder andere:

• Gezichtsvermogen, met name in het donker

• Immuunsysteem en afweer tegen infecties

• Huidgezondheid en wondgenezing

• Celdeling en -differentiatie

• Voortplanting

• Longfunctie

• Ijzerstofwisseling

Vitamine A komt in verschillende vormen voor. De biologisch actieve vorm, all-trans-retinoïnezuur (ATRA), beïnvloedt de expressie van genen en ondersteunt processen als huidvernieuwing en enzymactiviteit.

Waar zit vitamine A in?

Vitamine A is deels aanwezig in dierlijke producten zoals:

• Lever (ook wel de rijkste bron)

• Vis

• (Half)volle melk en melkproducten

• Boter

Daarnaast kan je lichaam zelf vitamine A aanmaken uit carotenoïden zoals bètacaroteen, dat je vindt in kleurrijke groenten en fruit (wortels, zoete aardappel, spinazie, mango).

Tekort aan vitamine A?

Een vitamine A-tekort komt in Nederland vaker voor dan je denkt. Volgens cijfers van het RIVM (2019-2021) krijgt ongeveer de helft van de jongeren en een derde van de volwassenen te weinig binnen. Symptomen van een tekort kunnen zijn:

• Nachtblindheid

• Droge huid of schilfering

• Verhoogde vatbaarheid voor infecties

• Diarree

• Bloedarmoede

• In ernstige gevallen: permanente blindheid

Wanneer heb je meer vitamine A nodig?

Er zijn situaties waarin je behoefte aan vitamine A toeneemt, zoals bij:

• Infectieziekten (bv. mazelen, malaria)

• Diabetes of leverproblemen

• Alcoholisme

• Hypo- of hyperthyreoïdie

• Herstel van huid- of oogproblemen

• Taaislijmziekte of vetmalabsorptie

• Zwangerschap en borstvoeding

Interacties met medicijnen

Vitamine A kan wisselwerkingen hebben met medicijnen zoals:

• Maagzuurremmers (bevorderen genezing bij zweren)

• Corticosteroïden (kunnen vitamine A-status verlagen)

• Anticonceptie (kan vitamine A verhogen, bètacaroteen verlagen)

• Statines en retinoïden (kunnen vitamine A spiegels beïnvloeden)

Gebruik je medicatie? Overleg dan altijd met een arts of therapeut voordat vitamine A inneemt.

Belangrijke kanttekening

Het is belangrijk om te benadrukken dat het ervaren van klachten die in verband worden gebracht met een mogelijk vitamine A-tekort, niet automatisch betekent dat er daadwerkelijk sprake is van een tekort. Diverse klachten zoals droge huid, nachtblindheid of verminderde weerstand kunnen ook andere oorzaken hebben. Daarom is het niet verstandig om zomaar zelf vitamine A-supplementen te gaan gebruiken. Vitamine A is een vetoplosbare vitamine en kan in hoge doseringen giftig zijn. Raadpleeg daarom altijd een gecertificeerde deskundige voordat je begint met het suppleren van vitamine A.

Hoe zet het lichaam vitamine A om?

Vitamine A komt in twee hoofdvormen voor:

• Retinoïden (actieve vorm, aanwezig in dierlijke producten zoals lever, eieren en zuivel)

• Carotenoïden (pro-vitamine A, zoals bètacaroteen, aanwezig in plantaardige producten zoals wortelen en groene bladgroenten)

Het lichaam moet carotenoïden eerst omzetten in de actieve vorm van vitamine A (retinol). Deze omzetting vindt plaats in de dunne darm en lever en is afhankelijk van diverse factoren en cofactoren. Voor een goede omzetting zijn onder andere de volgende voedingsstoffen nodig:

• Zink – essentieel voor het enzym dat bètacaroteen omzet in retinol

• IJzer – betrokken bij de leverfunctie en transport van vitamine A

• Vitamine E – beschermt vitamine A tegen oxidatie

• Vetten – nodig voor de opname, aangezien vitamine A vetoplosbaar is

• Eiwitten – belangrijk voor het transport van retinol in het lichaam

Een gevarieerd voedingspatroon is dus cruciaal om niet alleen vitamine A binnen te krijgen, maar ook de benodigde cofactoren voor de opname en omzetting.

De rol van Mesologie bij vitamine A

Een mesoloog kijkt naar het totaalbeeld van jouw gezondheid en kan onderzoeken of er sprake is van een verminderde opname, slechte omzetting of verhoogde behoefte aan vitamine A. Via metingen en klinische observatie brengt een mesoloog in kaart of processen zoals vetvertering, leverfunctie en darmgezondheid optimaal verlopen. Allemaal processen die van invloed zijn op de beschikbaarheid van vitamine A.

Daarnaast kan mesologie preventief werken door vroegtijdige verstoringen in deze processen op te sporen, nog voordat er serieuze klachten ontstaan. Denk aan het opsporen van:

• Een tekort aan cofactoren zoals zink of ijzer

• Verstoring in de vetvertering of leverwerking

• Chronische stress of belasting van het Basis Bio Regulatie Systeem (BBRS)

Op basis van deze inzichten wordt een individueel behandelplan opgesteld dat gericht is op herstel van balans, verbetering van de opname en ondersteuning van het zelfherstellend vermogen van het lichaam.

Veelgestelde Vragen - (FAQ)

1. Wat is het verschil tussen retinoïden en carotenoïden?

   Retinoïden zijn de biologisch actieve vormen van vitamine A die direct beschikbaar zijn uit dierlijke producten. Carotenoïden, zoals bètacaroteen uit plantaardige voeding, moeten eerst door het lichaam worden omgezet in actieve vitamine A (retinol).

   
   

2. Waarom is het onverstandig om zelf vitamine A te suppleren?

   Vitamine A is vetoplosbaar en kan zich ophopen in het lichaam, wat in hoge doseringen giftig kan zijn. Bovendien betekent het hebben van klachten niet automatisch dat er sprake is van een tekort.

   
   

3. Hoe ondersteunt voeding de opname en omzetting van vitamine A?

   Voor een goede opname en omzetting zijn voedingsstoffen zoals zink, ijzer, vitamine E, gezonde vetten en eiwitten nodig. Een gevarieerd voedingspatroon is dus essentieel voor een optimale werking van vitamine A.

   
   

4. Wat is de rol van vetten bij vitamine A-opname?

   Omdat vitamine A vetoplosbaar is, zijn vetten nodig om het goed via de darmen op te nemen. Een vetvrij dieet kan de opname daarom sterk verminderen.

   pe

5. Welke factoren kunnen de omzetting van bètacaroteen naar retinol verstoren?

   Tekorten aan zink, ijzer of eiwitten, een verminderde lever- of darmfunctie, chronische stress of een vetarm dieet kunnen de omzetting negatief beïnvloeden.

   
   

6. Heb je meer vitamine A nodig in bepaalde situaties?

   Ja, bij infectieziekten, leverproblemen, diabetes, zwangerschap, borstvoeding, alcoholgebruik en aandoeningen met verminderde vetopname (zoals taaislijmziekte) kan de behoefte verhoogd zijn.

   
   

7. Wat doet all-trans-retinoïnezuur (ATRA) precies in het lichaam?

   ATRA is de biologisch actieve vorm van vitamine A die genexpressie beïnvloedt. Het ondersteunt huidvernieuwing, enzymactiviteit, celdeling en wondgenezing.

Herken je symptomen van een vitamine A-tekort of wil je jouw gezondheid optimaliseren?

Neem contact op

.